عبدالله پرواز نماینده استان هرمزگان در شورای عالی استان‌ها در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی شورای عالی استان‌ها با اشاره به سالگرد انقلاب مشروطه، گفت: انقلاب مشروطه یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین جنبش‌های سیاسی در تاریخ ایران بود. انقلابی که با هدف محدود کردن قدرت مطلقه پادشاه، ایجاد حکومت قانون و مشارکت مردم در اداره کشور آغاز شد. اما با وجود آن‌که این حرکت نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود، متأسفانه به دلایل گوناگون به سرانجامی که در نظر گرفته شده بود، نرسید و عملاً با شکست روبه‌رو شد.

وی افزود: یکی از اصلی‌ترین دلایل شکست انقلاب مشروطه، نبود آمادگی فرهنگی و اجتماعی برای درک مفاهیم نوینی چون قانون‌مداری، تفکیک قوا و حقوق شهروندی بود. جامعه‌ آن زمان، به‌ویژه در خارج از پایتخت، همچنان در چارچوب سنت‌های قبیله‌ای می‌اندیشید و نسبت به واژه‌هایی چون آزادی، مجلس و انتخابات، یا ناآشنا بود یا بی‌اعتماد.

عضو شورای عالی استان‌ها، اظهار داشت: از سوی دیگر، اختلاف درونی بین رهبران مشروطه، یکی از آسیب‌های جدی این جنبش بود. طیف گسترده‌ای از نیروها – از روحانیون سنت‌گرا تا روشنفکران غرب‌گرا – با نیت‌های مختلف وارد صحنه شدند. اما نداشتن وحدت نظری و عملی، باعث شد انسجام لازم برای پیشبرد اهداف انقلاب شکل نگیرد.

وی ادامه داد: همچنین، ضعف در نهادسازی و ساختارسازی از مشکلات عمده‌ مشروطه بود. مجلس شورای ملی تشکیل شد، اما این مجلس نه تجربه قانون‌گذاری داشت، نه از حمایت جدی بدنه‌ی اجتماعی برخوردار بود. در واقع، مجلس گرفتار درگیری‌های داخلی و فشارهای بیرونی شد و نتوانست نقش مؤثری در تحقق مطالبات انقلاب ایفا کند.

پرواز خاطرنشان کرد: عامل دیگری که نمی‌توان از آن چشم پوشید، دخالت قدرت‌های خارجی بود. ایران در آن دوران تحت نفوذ دو قدرت بزرگ یعنی روسیه و بریتانیا قرار داشت. هر دو کشور با منافع استعماری خود، نقش بازدارنده‌ای در مسیر پیشرفت مشروطه ایفا کردند. روس‌ها به‌صراحت از محمدعلی‌شاه و بازگشت استبداد حمایت کردند و انگلیسی‌ها نیز با سیاستی دوپهلو، بیشتر به منافع خود فکر می‌کردند تا سرنوشت مردم ایران.

نماینده استان هرمزگان در شورای عالی استان‌ها، تصریح کرد: با این حال، انقلاب مشروطه خالی از دستاورد نبود. یکی از مهم‌ترین نقاط قوت این جنبش، آشنا کردن مردم ایران با مفاهیمی چون قانون، پارلمان، مسئولیت‌پذیری دولت، و مشارکت عمومی بود. حتی اگر این مفاهیم در عمل محقق نشدند، اما وارد فرهنگ سیاسی ایران شدند و بذرهایی کاشتند که در دوره‌های بعدی‌ جوانه زدند.

پایان پیام/